مقاله‌های مرتبط
جنگ war
نوشته: ژوزه ژرژی لتریا Jose Jorge Letria
تصویر: آندره لتریا Andre Letria
ترجمه: رضی هیرمندی
گروه سنی: +۶
انتشارات: چشمه کتابهای چ
امتیاز کتابستان: ۲ از ۵ ستاره
⭐️⭐️
«جنگ در طی روز مثل یک بیماری مرموز و برق‌آسا پخش می‌شود.»
«جنگ چیزی نمی‌شنود، چیزی نمی‌بیند و چیزی احساس نمی‌کند.»
جنگ به هیبت سیاه فرماندهی نظامی که همواره پشتش به ماست وارد صفحات روشن کتاب می‌شود، هرچه پیش می‌رود از روشنی صفحات کاسته و تیرگی و جزییات در هم‌ریخته و نابه‌سامان بیشتر می‌شود.
«جنگ چیست؟»
«چرا جنگ برپا می‌شود»
«جنگ چه کاربردی دارد؟»
وقتی به سراغ تحلیل مفاهیم پایه می رویم سه پرسش اساسی باید پرسیده شود؟ (چیه؟ از کجا آمده؟ به چه دردی می‌خوره؟)
«چیستی» و تحلیل معنایی جنگ با اتکا به مفاهیمی مانند خشم، دشمنی، ویرانی، بیماری و نابودی و … قابل توصیف است اما «چرایی» آن از وجه توصیفی خارج می‌شود و وارد مقوله «کشف» می‌گردد، با کنار هم گذاردن مفاهیم سلبی نمی‌توان کلیت جنگ را در ذهن کودکان ساخت.
درک اینکه جنگها در طول تاریخ به اشکال بدوی و بعد پیشرفته وجود داشته‌اند و نیروی محرکی برای بقا بوده‌اند فرایندی پیچیده است.
تمدنهای بزرگ تاریخ از برهم‌کنشی ملتها در پس نبردها و صلح‌های پس از آن شکل گرفته‌اند.
مهمترین اصل بقا در جنگل میان وحوش هم مبتنی بر جنگیدن برای زندگی است و انسانها هزاران سال تابع این اصل بوده‌اند تا اینکه پس از جنگ جهانی دوم و راه‌اندازی سازمان ملل و تدوین اعلامیه حقوق بشر تلاش کردند ساحت تمدنی بشر را وارد عرصه صلح با طبیعت و بشر کنند.
تصمیمی که کمتر از یک قرن از آن گذشته و شاید چند صد سال طول بکشد تا جای‌گیر شود.
بازی‌های جذابی که کودکان و نوجوانان را ساعتها میخکوب می‌کنند پر از اسلحه، تاکتیک نبرد و یارکشی برای جنگ با دشمنان فرضی اند،
مواجهه با چرایی و کارایی جنگ برای نسلی که جنگ را در جبهه‌ها دیده و هنوز ترکش‌هایش را بر بدن دارد با توصیف همراه است اما کودکان برای درک این مفهوم چاره‌ای ندارند جز کشف دلالیل ایجاد جنگها، انتخاب در قبال این گزینه، پذیرش مسئولیت در قبال نتایج آن.
زبان توصیفی هشداردهنده دیگر جذابیت معناسازی در ذهن کودکان و نوجوانان را ندارد، بیداری و انگیزه‌ای برای درک ایجاد نمی‌کند، این نکته‌ای است که در ادبیات کودک ایران و جهان عامدانه زیر فرش پنهان می‌شود و قرار نیست از این سطح «گذری» شکل بگیرد.
نویسنده کتاب«جنگ» ژوزه ژرژی لتریا کهنه سرباز جنگهای پرتغال است خوب زخم جنگ را می‌شناسد و زبان توصیف‌گرش با تصویرگری خوب پسرش اندرو کتابچه‌ای از چیستی جنگ با کمترین کلام و بیشترین توصیف بصری ساخته اما هنوز دو وجه مهم چرایی و کارایی بی‌جواب مانده حتا تحریک ذهنی ایجاد نمی‌کند.
ترجمه رضی هیرمندی مانند همیشه با وسواس و فاخر است و کیفت فنی کاغذ، رنگ و صحافی نشر چشمه هم مطلوب است.
اما کل کتاب با مبلغ ۸۵ هزار تومان صرفا یک مقدمه بصری توصیفی برای آشنایی با مفهوم جنگ است.
نمی دانم در خاورمیانه‌ای که کودکان در خیابانها پلیس، گاز اشک آور، باتوم، آتش، شعار و ناسزا را تجربه می‌کنند این مقدمات کمکی به درک جنگ و لزوم صلح می‌کنند؟
مطمئن نیستم.
ترجیح من برای انتخاب کتابهای شناختی حوزه جنگ، کتبی است که گل درشت و مستقیم از ویرانی نگویند بلکه در بستر قصه های موازی چرایی ایجاد جنگ، دلایل ادامه و لذت بردن از قدرت را برای کودکان طرح کنند.
جنبه های تاریخی، روان شناختی و طبیعت مدار مفهوم قدرت و نبرد بر سر آن را مقابل چشمان کودک و نوجوان بیاورند تا خودشان با تجارب زیسته به حل معمای لزوم جنگیدن یا انتخاب صلح برسند.
امتیاز من به کتاب جنگ از منظر تصویرگری خوب و ترجمه فاخر ۲ از ۵ است. ایده تکراری و توصیف و پرداخت مفاهیم نارسا بود.
سحر سلطانی
